ارزشیابی سطح حساسیت کک انسان (pulex irritans) نسبت به پیرتروئیدها

زمینه و هدف: کک انسان مهم ترین انگل خارجی است که با خونخواری از انسان بیماری های خطرناکی را منتقل می کند. به کارگیری حشره کش ها، مهم ترین شیوه ی کنترل این ناقل محسوب می شود. تعیین سطح حساسیت جمعیت های این گونه نسبت به سموم رایج در تدوین برنامه های کنترلی ضروری به نظر می رسد. روش بررسی: از شهریور 1392 تا آبان 1393 نمونه های زنده ی کک از اماکن داخلی شهرستان های خدابنده و ماهنشان استان زنجان جمع آوری شدند. نمونه های کک انسان از بین آن ها تفکیک و با دوزهای مختلف پرمترین و لامبداسیهالوترین تماس یافته و بعد از 24 ساعت میزان تلفات آن ها مشخص گردید. مقادیر تلفات نمونه ها، در تماس با دوزهای مختلف سموم آنالیز پروبیت شد. یافته ها: در این بررسی از 1074 نمونه کک، (1/88) درصد کک انسان (pulex irritans)، (2/7درصد) کک سگ (ctenocephalides canis) و مابقی (7/4 درصد) کک گربه (ctenocephalides felis) بود. نتایج زیست سنجی مشخص کرد که پاسخ جمعیت های کک انسان نسبت به سموم پرمترین و لامبداسیهالوترین در مناطق روستایی استان زنجان یکسان بود. مقادیر ld50 در شهرستان های خدابنده و ماهنشان برای پرمترین به ترتیب 40/288 تا 15/295 میکروگرم بر سانتی متر مربع و برای لامبداسیهالوترین 54/0 تا 87/21 میکروگرم بر سانتی متر مربع دیده شد. که بیش ار 5 برابر دوز تمایزی این سموم است. نتیجه گیری: بالا بودن مقادیر ld50  سموم پایرتروئیدی مورد بررسی، بیانگر وجود مقامت به این سموم در جمعیت های کک انسان در مناطق مطالعاتی است. لذا تغییر سیاست های مبارزه، و به کارگیری سموم با مکانیسم تاثیر متفاوت برای کنترل این انگل خارجی در منطقه ضروری می باشد. بدیهی است انتخاب حشره کش های موثر بعد از زیست سنجی آن ها در تحقیقات بعدی میسر است.